နိဗၺာန္ဆုိတာ...

`နိဗၺာန္´ဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏  အဓိက ဘာသာေရး ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ မဟာယာန ႏွင့္ ေထရ၀ါဒ ဟူ၍ သံဃာ့ဂုိဏ္ ႏွစ္မ်ဳိး  ကြဲျပားသြားတာ ၾကာလာတာနဲ႔ အမွ် နိဗၺာန္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အယူအဆမွာလည္း ကြဲျပားပါတယ္။

 မဟာယာန က်မ္းမ်ားတြင္ နိဗၺာန္ကို သုခခ်မ္းသာတို႔ျဖင့္ ျပည့္စုံသည့္ ဘံုဗိမာန္အျဖစ္၎၊ သံသရာကိုယ္၌ ကပင္ နိဗၺာန္ျဖစ္သည္ ဟူ၍၎ ကြဲျပားေသာ အယူအဆမ်ား၊ သေဘာတရားမ်ားကို တင္ျပထားပါတယ္။
 သို႔ေသာ္ ေထရ၀ါဒတြင္မူ ဆရာစဥ္ဆက္ ႏွင့္ က်မ္းဂန္မ်ားတြင္ နိဗၺာန္ဟာ တည္ေနရာဘံုအျဖစ္ မယူဆ၊မသတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္း၊ သံသရာႏွင့္ ဆက္စပ္မႈကင္းမွ သာလွ်င္ `နိဗၺာန္´ ျဖစ္ေၾကာင္း အစရွိသျဖင့္ တိက်စြာရွင္းလင္းျပဆိုထားပါတယ္။

နိဗၺာန္ကုိ အဘိဓမၼာ တြင္ အသခၤတ ဓမၼအစစ္ဟု ဖြင့္ဆုိပါတယ္။
ယင္း အစစ္အမွန္တရားကို အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အဓိပၸါယ္ ဖြင္႔ဆိုမႈမ်ားေၾကာင့္လည္း နိဗၺာန္ အယူအဆသည္ ဗုဒၶဘာသာေလာကတြင္ သာမက အျခား အေတြး အေခၚပညာရွင္မ်ား ၊ ဘာသာ၀င္မ်ားၾကားတြင္ပါ စိတ္၀င္စားစရာ ထင္ရွားလာရပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ရွိသမွ်ေသာ သမိုင္းတေလွ်ာက္ အဓိပၸါယ္ ဖြင္႔ဆိုမႈမ်ားဟာ  နိဗၺာန္ ဟူသည္ မည္သည္႔ အရာျဖစ္ေၾကာင္း တိက်ရွင္းလင္းေသာ အေျဖသို႔ မေရာက္ခဲ႔ၾကပါ။ ထိုသို႔ ျဖစ္ရျခင္းမွာ ...

1.    က်မ္းျပဳသူ အသံုးျပဳေသာ ဘာသာစကားတြင္ ကန္႔သတ္ခ်က္ရွိေနျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း။
2.    က်မ္းျပဳသူ ကိုယ္တိုင္ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳသည္အထိကုိယ္ေတြ႕မရွိေသး
        ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း။
3.    က်င္႔ၾကံအားထုတ္ေသာ္လည္း နိဗၺာန္ႏွင္႔ ထပ္တူထပ္မွ် ႏွိုင္းယွဥ္ျပစရာ မည္သည္႔အရာမွ     မရိွေသာ
       ေၾကာင္႔လည္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

တဏွာကုန္ဆံုးရာနိဗၺာန္နိဗၺာန္  ဆုိတာ  ပါဠိလုိ္ နိဗၺာန ဟူေသာ ပုဒ္မွ လာ၍  ျငိမ္းသတ္ျခင္းလုိ႔  ဆိုလိုပါတယ္္ ။ ထို႔ေၾကာင္႔ ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ မီးမ်ားကို ျငိမ္းသတ္ႏိုင္ျခင္းဟာ နိဗၺာန္ျဖစ္ပါတယ္ ။ (ရတနသုတ္)

တနည္းအားျဖင့္  နိဗၺာန ဆုိတာ  ပါဠိဘာသာ နိ ႏွင္႔ ၀ါန ကို ေပါင္းထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

 နိ - မရွိ၊ လြတ္ေျမာက္ျခင္း ၊ ထြက္ခြာျခင္း ။
 ၀ါန - တဏွာ ။
 နိ၀ါန = နိဗၺာန = တဏွာမရွိျခင္း ၊ တဏွာမွ ကင္းလြတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶစာေပလာ  ၃၁-ဘံု၌ ရွိၾကေသာ သတၱဝါတို႔ဟာ  သံသရာလည္ၾကရာတြင္ ၃၁-ဘံုမွ စိတ္၏ လံုးဝခ်မ္းသာရာျဖစ္ေသာ ကိေလသာမ်ားမွ လြတ္ကင္းရာကို နိဗၺာန္ဟု ေခၚပါတယ္။ နိဗၺာန္တြင္ လူတုိ႔၏ ဒုကၡအားလံုးမွ ကြၽတ္ၿငိႇမ္းၿပီး နိဗၺာန္ သုိ႔ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ သံသရာ အသစ္တဖန္ျပန္လယ္ျခင္း မရွိေတာ့ပါ။

နိဗၺာန္ဆုိတာ ေကာင္းဘံုကဲ့သုိ႔ ေနရာအျဖစ္  မတည္ရွိေသာ္လည္း ။
  ထာဝရ အေအးဓာတ္ အၿငိမ္းဓာတ္သေဘာရွိပါတယ္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ နိဗၺာန္ဆိုတာ  တက္မက္မႈ၊ တြယ္တာမႈ ကင္းရာ(မျဖစ္ရာ)ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ၀တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုကို ဆက္စပ္ေပးတတ္ေသာ တက္မက္မႈ (တဏွာ) မျဖစ္ရာ ကုန္ဆံုးရာ (တဏွာ)မွ လြတ္ေျမာက္ရာ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဗၺာန္ ႏွစ္မ်ဳိး

၁. သဥပါဒေသသ နိဗၺာန္
 မေသခင္ ဤရုပ္နာမ္  ခႏၶာရွိေနစဥ္တြင္  ေအးခ်မ္းေသာဓာတ္ ၿငိမ္းေသာဓာတ္ သေဘာကုိ သဥပါဒေသသ နိဗၺာန္လုိ႔ေခၚပါတယ္။

•    ပထမမဂ္ဉာဏ္ရေသာ ေသာတာပန္ဟာ  ေသာတာပန္အဆင့္ ၿငိမ္းေအးဓာတ္ သဥပါဒေသသ နိဗၺာန္ ကိုရပါတယ္။
•    ဒုတိယမဂ္ဉာဏ္ရေသာ သကဒါဂါမ္ဟာ  သကဒါဂါမ္အဆင့္ ၿငိမ္းေအးဓာတ္ သဥပါဒေသသ နိဗၺာန္ ကိုရပါတယ္။
•    တတိယမဂ္ဉာဏ္ရေသာ အနာဂါမ္ဟာ အနာဂါမ္အဆင့္ သဥပါဒေသသ နိဗၺာန္ ကိုရပါတယ္။


အႏုပါဒေသသ နိဗၺာန္
ေသၿပီးေနာက္ ဘ၀မကူးပဲ ရအပ္ေသာ နိဗၺာန္ကို အႏုပါဒေသသ နိဗၺာန္ဟု ေခၚပါတယ္။
•    စတုတၳမဂ္ဉာဏ္ရေသာ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္ဟာ  သဥပါဒေသသ နိဗၺာန္ကိုရ၍ မေသမွီ ခႏၶာရွိစဥ္ အေတာအတြင္း နိဗၺာန္သႏၲိသုခ ခ်မ္းသာႀကီးကို (၇)ရက္ထိ မစား၊ မေသာက္၊ မအိပ္ပဲ ၀င္စား၍ ေနႏိုင္ပါတယ္။ ေသေသာအခါ ခႏၶာျပန္မရေတာ့ပဲ ဘ၀တစ္ဖန္ ျပန္မျဖစ္ေတာ့သည့္ အႏုပါဒေသသ နိဗၺာန္ကို စံ၀င္ႏိုင္ၾကရပါတယ္။

ဗုဒၶစာေပလာ နိဗၺာန္၏ ဂုဏ္ပုဒ္မ်ား

1.    မာန္မယစ္ရာ နိဗၺာန္။ (မဒနိမၼဒေနာ)
2.    တဏွာမြတ္သိပ္ျခင္းကို ပယ္ေျဖာက္ရာ နိဗၺာန္။ (ပိပါသ၀ိနေယာ)
3.    ကာမဂုဏ္ အာလယကို အႂကြင္းမဲ့ခြာရာ နိဗၺာန္။ (အာလယသမုဂၣါေဋာ)
4.    ၀ဋ္သံုးပါးမွ ကင္းျပတ္ရာ နိဗၺာန္။ (၀႗ဳပေစၦေဒါ)
5.    တဏွာကုန္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္။ (တဏွာကၡေယာ)
6.    ရာဂကင္းလြတ္ရာ နိဗၺာန္။ (၀ိရာေဂါ)
7.    တဏွာ၏ခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္။ (နိေယာေဓာ)
8.    အျမဲခိုင္ခန္႔ေသာ နိဗၺာန္။ (ဓု၀ံ)
9.    အိုျခင္းမရွိေသာ နိဗၺာန္။ (အဇရံ)
10.    သံသရာခ်ဲ႕တတ္ေသာ တရားမရွိေသာ နိဗၺာန္။ (နိပၸပဥၥံ)
11.    မေဖာက္မျပန္ မွန္ကန္ေသာ နိဗၺာန္။ (သစၥံ)
12.    သံသရာ၏ ဟိုမွာဘက္ကမ္းျဖစ္ေသာ နိဗၺာန္။ (ပါရံ)
13.    ဉာဏ္ႏံု႔သူတို႔ အလြန္ျမင္ႏိုင္ခဲေသာ နိဗၺာန္။ (သုဒုဒၵသံ)
14.    ကိေလသာကင္းေ၀း ခ်မ္းေအးေသာ နိဗၺာန္။ (သိ၀ံ)
15.    ေသျခင္းကင္းရာ နိဗၺာန္။ (အမတ)
16.    ၿငိမ္းခ်မ္းရာ ေဘးကင္းရာ နိဗၺာန္။ (ေခမံ)
17.    သခၤါရကင္းဖြယ္ အံ့ဖြယ္သူရဲ မျဖစ္ဖူးေသာ နိဗၺာန္။ (အဗၻဳတံ)
18.    ေဘးမရွိေသာ ေႏွာက္ယွက္ပုပန္ျခင္းကင္းရာ နိဗၺာန္။ (အနီတိကံ)
19.    ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ေစာင့္ေရွာက္ရာ နိဗၺာန္။ (တာဏံ)
20.    ေဘးရန္လြတ္ေရွာင္း ပုန္းေအာင္းရာ နိဗၺာန္။ (ေလဏံ)
21.    ၾသဂမလႊမ္းေသာ ကြၽန္းတည္းဟူေသာ နိဗၺာန္။ (ဒီပံ)
22.    ကိေလသာမွ စင္စစ္ စင္ၾကယ္ေသာ နိဗၺာန္။ (၀ိသုဒၶိ)
23.    သူေတာ္ေကာင္းတို႔ ေတာင့္တအပ္ေသာ နိဗၺာန္။ (၀ရံ)
24.    သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ့ေသာ နိဗၺာန္။ (နိပုဏံ)
25.    အေၾကာင္းတရား မျပဳျပင္အပ္ေသာ နိဗၺာန္။ (အသခၤတ)
26.    ကိေလသာမွ လြတ္ေသာ နိဗၺာန္။ (ေမာေကၡာ)
27.    အထူးသျဖင့္ ခ်ီးမြမ္းအပ္ေသာ နိဗၺာန္။ (ေသေ႒ာ)
28.    အတုမရွိ အလြန္ျမတ္ေသာ နိဗၺာန္။ (အႏုတၱေရာ)
29.    ေလာကသံုးပါး၏ ဆံုးရာ နိဗၺာန္။ (ေလာကႆေႏၲာ)
ဒီဃနိကာယ္၊ သတိပ႒ာနသုတၱအ႒ကထာ

 နိဗၺာန္ဆုိတာ အသခၤတ ဓမၼအစစ္အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း ၊ရွိေၾကာင္း ႏွင့္ နိဗၺာန္ကို ရရွိရန္ ျပည္႔စံုသိရွိနားလည္ရန္ သတိပဌာန္ေလးတရား ပြားမ်ား အားထုတ္ျခင္းျဖင့္သာ ကိုယ္ဥာဏ္ သက္ဝင္ရာ ဂုဏ္ပုဒ္မ်ားႏွင့္  နိဗၺာန္ကုိ နားလည္း သေဘားေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။

နိဗၺာန္၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးတို႔ကို သိေအာင္ျပဳ၍ အဖန္ဖန္ ႏွလံုးသြင္းျခင္း၊ ဆင္ျခင္ေအာက္ေမ့ျခင္းတုိ႔ျဖင့္ စိတ္၏ ၾကည္လင္မႈကုိ ရရွၿပီး၊ ဉာဏ္ပြင့္လင္းလာပါမယ္၊ စိတ္ေအးခ်မ္းလာပါမယ္ ထုိ႔ေနာက္  ဥပစာရ စ်ာန္အဆင့္ကုိ ေရာက္ႏုိင္ပါတယ္။

မိလိႏၵမင္းႏွင္႔ အရွင္နာဂသိန္ တို႔၏  နိဗၺာန္ အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခန္း

ေထရ္ - မင္းၾကီး ၊ေကာင္းကင္ႏွင္႔ နိဗၺာန္ သည္ ထင္ရွားရွိ၏ ။ သို႔ေသာ္ တစံုတရာေသာ အေၾကာင္းေၾကာင္႔မွ် မျဖစ္ပါ။

မင္း - ဒီလိုဆို အရွင္ဘုရား  မရွိေသာတရားကို နိဗၺာန္ ဟု ညႊန္ျပတာေပါ့။

ေထရ္ - မင္းၾကီး နိဗၺာန္ဆုိတာ  ရွိပါတယ္ ။ မေနာ၀ိညာဥ္ျဖင့္သာ  သိအပ္ပါတယ္ ။ စင္ၾကယ္ျမင္႔ျမတ္ေသာ ၊အေႏွာက္ အယွက္ အပိတ္အပင္ ကင္းေသာ ၊ ကာမဂုဏ္ အာမိသ ကင္းေသာ စိတ္ျဖင္႔ ေကာင္းစြာ က်င္႔ေသာ အရိယာတို႔သည္သာ  နိဗၺာန္ ကို သိႏိုင္ ၊ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။

မင္း - အရွင္ဘုရား၊ နိဗၺာန္သည္ မရွိတရား မဟုတ္လ်ွင္ ထင္ရွားေအာင္ နိဗၺာန္ကို  ဥပမာျဖင္႔ ျပေတာ္မူပါ ။

ေထရ္ - မင္းၾကီး ၊ ေလဆိုေသာ အရာဟာ  ရွိတယ္ မဟုတ္ေလာ ။
မင္း - ရွိပါတယ္ အရွင္ဘုရား။

ေထရ္ - ေလဟာ အဆင္း ၊ ပံုသ႑ာန္ အၾကီးအေသး အရွည္ အတို မည္သို႔ ရွိပါသလဲ။

မင္း - ေလကို ညႊန္ျပ ၊ေဖာ္ျပရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ  အရွင္ဘုရား။

ေထရ္ - သို႔ဆိုလ်ွင္ ေလဆုိတာ ..မရွိသလား ၊  မရိွဘူးလား။

မင္း - ေလဆုိတာ  ရွိပါတယ္။ ေလကို ညႊန္ျပ ရန္ေတာ႔ မစြမ္းပါ ။
သို႔ေသာ္ ေလရွိသည္ဆုိတာကို ႏွလံုးသားမွာ သိေနပါတယ္။ ႏွာသီး၀၌လည္း တိုးေနပါတယ္ ။ထိုတိုးေသာ လကၡဏာ အားျဖင္႔လည္း သိပါတယ္ဘုရား။

ေထရ္ - မင္းၾကီး နိဗၺာန္ဟာ လည္း ထိုသို႔ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းမႈရရွိေသာ လကၡဏာ အားျဖင္႔ ထင္ရွားရွိေၾကာင္းသိႏုိင္ပါတယ္။ ေလကဲ႔သို႔ပင္ အဆင္းအားျဖင္႔ ၄င္း ၊ ပံုသ႑ာန္ အားျဖင္႔ ၄င္း ညႊန္ျပရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။

မင္း - လက္ခံပါျပီ ဘုရား ။ ဆက္၍ေမးလိုသည္မွာ နိဗၺာန္မွာ  တည္ရာအရပ္ ရွိပါသလား။

ေထရ္ - မင္းၾကီး ၊ နိဗၺာန္မွာ  တည္ရာအရပ္ မရွိပါ။

မင္း -နိဗၺာန္ဟာ  တည္ရာအရပ္ မရွိဘူးဆုိရင္  ၊ နိဗၺာန္ဆုိတာ  မရွိႏိုင္ ၊ နိဗၺာန္ ကို မည္ကဲ႔သို႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ပါသလဲ။

ေထရ္ - မင္းၾကီး ၊ နိဗၺာန္ ဟာ  အျမဲအစြဲတည္ေနရာ အရပ္မရွိေသာ္လည္း နိဗၺာန္ဆုိ ရွိပါတယ္။ ေကာင္းစြာက်င္႔ၾကံ ႏွလံုးသြင္းမႈျဖင္႔ နိဗၺာန္ ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ပ ါတယ္။

ဥပမာ - မီးဟာ  ထင္ရွားရွိပါတယ္ ။ထိုမီး၏ အျမဲအစြဲတည္ေနရာ အရပ္ဟာ  မရွိသကဲ႔သို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာက္ခဲ ႏွစ္လံုး ခတ္မွ ၊ ၀ါးႏွစ္လံုးပြတ္မွ မီးျဖစ္လာ ၊ ရလာသကဲ႔သို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စၾကဝေတးမင္းတို႔ ရရွိအပ္ေသာ စၾကာရတနာ ၊ မိဘုရားရတနာ ၊ သူၾကြယ္ ရတနာ ၊ ဆင္ရတနာ ၊ျမင္းရတနာ စေသာ ရတနာ (၇)ပါးတို႕ သည္လည္း တည္ေနရာ မထင္ရွားပါဘူး ။

မင္းက်င္႔တရားေကာင္းမြန္သူထံသို႕ ကပ္ေရာက္လာၾကပါတယ္။ ထို႔အတူ သင္႔ေတာ္ေသာ ႏွလံုးသြင္းမႈျဖင္႔ က်င္႔ၾကံအားထုတ္သူတို႔ သာ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ၾကပါတယ္။

မင္း -  တပည့္ေတာ္ လက္ခံပါျပီ ဘုရား ။

ဓမၼရံသီ အီေမး(လ္) မွ ေကာက္ႏုတ္တင္ျပပါသည္။