စြမ္းရည္ျမင့္မား အက်င့္ ခုနစ္ပါး

Stephen Covey က အစြမ္းထက္ျမက္ေစမည့္ အက်င့္ ခုနစ္ပါးကုိ ႏွစ္ပုိင္းခြဲထားပါတယ္။
၁- ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ေအာင္ႏုိင္ျခင္း ( Private Victory)
2- ျပင္ပေလာကကုိ ေအာင္ႏုိင္ျခင္း  ( Public Victory)

Be proactive
လုိရာကုိ ထိန္းေက်ာင္း တုန္႔ျပန္ျခင္း
အစြမ္းထက္ျမက္တဲ့ လူတုိ႔ရဲ့ သဘာဝမွာ အေျခခံက်ဆုံး အက်င့္ဟာ ျဖစ္ပ်က္လာတဲ့ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကုိ အလုိက္သင့္ မတုံ႕ျပန္ဘဲ မိမိရာ ျဖစ္ခ်င္ရာကုိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ၿပီး ထိန္းေၾကာင္းတုန္႕ျပန္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

အျပဳအမဳႈတုိင္းဟာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ တစ္ခုခုရဲ့ အက်ဳိးဆက္သာ ျဖစ္ရမယ္။ ျပင္ပ အေျခအေနအရပ္ရပ္က ေစ့ေဆာ္တုိက္တြန္းသလုိ ျပဳမႈတာမ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။  ဘယ္လုိျဖစ္ခ်င္သလဲဆုိတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကလည္း သူအျမတ္တႏုိး
 ခံယူထားတဲ့ တန္ဖုိးထားခ်က္ ( Values) နဲ႔အညီပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ  Value - ဆုိတဲ့ ေဝါဟာရကုိ နည္းနည္း ရွင္းခ်င္ပါတယ္။
  Value ကုိ  ျမန္မာလုိ တန္ဖုိးထားခ်က္ဆုိၿပီး ဘာသာျပန္ေလ့ရွိပါတယ္။ ခံယူခ်က္လုိ႔လည္း ဆုိုုႏုိင္ပါတယ္။ အေရွ႕တုိင္း တန္ဖုိးထားခ်က္ ၊ အေနာက္တုိင္း တန္ဖုိးထားခ်က္၊ အာရွတန္ဖုိးထားခ်က္ ( Oriental, Western, Asian Values) စသည္ျဖင့္ သုံးစြဲၾကပါတယ္။

ဆုိလုိတာကေတာ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခုက ေယဘုယ်အားျဖင့္ လက္ခံၾကတဲ့ ေကာင္းတဲ့ စိတ္ပုိင္းဆုိင္္ရာအရည္အခ်င္းေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ေအးခ်မ္းသာယာေရးအတြက္ ေစာင့္ထိမ္းသင့္တဲ့ က်င့္ဝတ္ေတြရဲ့ အေျခခံေတြလုိ႔လည္း ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ေဒသအလုိ္က္ ထုံးတမ္း စဥ္လာအလုိက္ ဘာသာေရးအယူအဆ၊ Value ေတြ ကြာျခားေကာင္း ကြားျခားပါလိမ့္မယ္။ ကြာျခာမယ္လုိ႔ေတာ့ အတိအက် မေျပာခ်င္ပါဘူး။

ဘာသာေရး ဘယ္လုိကြဲကြဲ ေကာင္းေသာ သြန္သင္ဆုံးမမႈေတြကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ ဒီေတာ့ ေယဘုယ်အားျဖင့္  တူညီေကာင္း တူညီႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔    ေစာဒကတက္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ခုေတာ့ Human Values ဆုိၿပီး လူသားတစ္ရပ္လုံးအတြက္ ျခဳံ၍ လက္ခံႏိုင္ဖုိ႔ တန္ဖုိးထားခ်က္ေတြကုိ ညွိယူဖုိ႔ စဥ္းစာလာၾကပါတယ္။

လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအလုိက္ တန္ဖုိးထားခ်က္ေတြ ရွိသလုိ၊ လူတစ္ဦးခ်င္းအလုိက္ တန္ဖုိးထားခ်က္ေတြလည္းရွိပါတယ္။

လူတစ္ဦးခ်င္း တန္ဖုိးထားခ်က္ဆုိတာကလည္း လူ႔အဖြဲ႕အစည္းက လက္ခံထားတဲ့ တန္ဖိုးထားခ်က္ေတြ အတုိင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ခုေျပာေနတာက လူတစ္ဦးခ်င္းရဲ့ တန္ဖုိးထားခ်က္ ( သုိ႔) အျမတ္တႏုိးခံယူခ်က္ Value ေတြအေၾကာင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာ...
တရားမွ်တမႈ၊
တကုိယ္ေကာင္းမဆန္မႈ၊
ညွာတာမႈ၊
ဇြဲလုံးလရွိမႈ၊
ပညာလုိလားမႈ၊
သတိရွိမႈ၊
ႏွိမ့္္ခ်မႈ စတဲ့ ေကာင္းေသာ စိတ္ပုိင္ဆုိင္ရာ အရည္အေသြးမ်ားျဖစ္ပါတယ္။

အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ စကာကုိျပန္ဆက္ရရင္.. အစြမ္းထက္ျမက္တဲ့ လူတစ္ဦး အျပဳအမႈေတြ ( Behavior )ဟာ သူ႕ရဲ့တန္ဖုိးထားခ်က္ႏွင့္အညီး စဥ္းစဥ္း စားစား ဆုံးျဖတ္လုပ္ေဆာင္တဲ့ အျပဳအမႈေတြ ( Value driven) ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ လူမ်ဳိးကုိ Proactive ျဖစ္တယ္လုိ႔ Stephen Covey က အမည္တပ္ေပး ထားပါတယ္။

သူတုိ႔ရဲ့ အျပဳအမႈကုိ အေျခအေန တရပ္ရပ္က ေစ့ေဆာ္မႈ မဟုတ္သလုိ၊ ခံစားမႈ တစ္ခုခု အေပၚမွာလည္းအေျခမခံပါဘူး။ သာမန္အားျဖင့္ လူေတြရဲ့ အျပဳအမႈ ေတြဟာ ျပင္ပ အေျခအေနေတြရဲ့ လႊမ္းမုိးမႈေတြ ခံယူၿပီး တုံ႕ျပန္တာ ေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ လူတုိ႔က်ေတာ့ REACTIVE ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဥပမာ.. ရာသီဥတု ေကာင္းရင္ ေကာင္းသလုိ ၊ မေကာင္းရင္ မေကာင္းသလုိ သေဘာထားတာေတြ၊ အျပဳအမႈေတြ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

PROACTIVE သမားေတြရဲ့ အျပဳအမႈေတြဟာ ေနပူပူ မုိးရြာရြာ ျပင္ပ အေျခအေန လြမ္းမုိးခံရတာ မေျပာပေလာက္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ အျပဴအမႈေတြဟာ ခံယူခ်က္ႏွင့္အညီ ထိန္းေက်ာင္း တုံ႔ျပန္ခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။

REACTIVE သမားေတြကေတာ့ ခံစားမႈ ၊ အေျခအေနေတြစတဲ့ ျပင္ပ ဩဇာ လြမ္းမုိးမႈေတြကုိ ခံယူၿပီး တုံ႕ျပန္ျပမႈတတ္ပါတယ္။

လူေတြရဲ့ အျပဳအမႈ သေဘာေတြဟာ ျပင္ပဩဇာ လႊမ္းမုိးမႈ အနည္းနဲ႔ အမ်ား ခံရတတ္သလုိ အခ်ဳိ႕ စိတၱေဗဒ ပညာရွင္ေတြက ဗီဇမ်ဳိးရုိး၊ လႊမ္းမုိးမႈလည္း ရွိတတ္ေၾကာင္းလည္း ဆုိၾကပါတယ္။

" ဒီလူ စိတ္တုိတတ္မွာေပါ့ ၊ သူ႔အဘုိး ဗီဇ ပါတာကုိးလုိ႔ " ဆုိတတ္ ၾကပါတယ္။ ကေလးဘဝရဲ့ အေတြ႕အၾကဳံဟာလည္း တသက္လုံးမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ စရုိက္ကုိ ပုံေလာင္းေပးတတ္တယ္လုိ႔လည္း ယူဆတတ္ၾက  ပါေသးတယ္။

လူေတြဟာ  ဘယ္လုိလႈႈ႕ေဆာ္ရင္ ဘယ္လုိ တု႔ံျပန္မယ္ဆုိတဲ့ အေျခခံ သဘာဝ ရွိေသးတယ္လုိ႔လည္း ဆုိပါတယ္။

အစြမ္းထက္ျမက္တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈဟာ လႈံ႕ေဆာ္ခံရတုိင္း လူေတြမွာသာ ရွိတဲ့ စြမ္းရည္ေတြကုိ အသုံးျပဳၿပီး လုိခ်င္တဲ့ါ တုန္႔ျပန္မႈကုိ ေရြးခ်ယ္ ဆုံးျဖတ္တတ္တယ္။

ဒီအေျခခံ သဘာဝဟာ သတၱဝါေတြ အားလုံးရဲ့ အေျခခံသဘာဝလုိ႔လည္းဆုိႏုိင္ပါတယ္။ လူဆုိတာလည္း သတၱဝါထဲမွာ အပါအဝင္ပါပဲ။  ဒါေပမယ့္လူကေတာ့ တိရစၧာန္ထက္ စိတ္စြမ္းရည္မွာ အဆင့္ျမင့္ပါတယ္။

Stephen Covey ကေတာ့ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ခံယူခ်က္ အေျခခံနဲ႔ ျဖစ္ပ်က္ လာတာမွန္သမွ်ကုိ ကုိယ္ျဖစ္ေစခ်င္သလုိ ထိန္းေက်ာင္း တုံ႕ျပန္တတ္ရင္ အစြမ္းထက္တဲ့ အျပုအမႈေတြျဖစ္လာမွာပါတဲ့။

 ( ဘာသာျပန္  ေအာင္ေစာျဖူ ) ဆက္ရန္ ၂